Psychosegevoeligheid
Tijdens een psychose beleef je de wereld anders dan andere mensen. Je ervaart de wereld als vreemd en vaak angstaanjagend.
Je merkt bijzondere dingen die andere mensen niet ervaren. Het kan daardoor lastig zijn andere mensen te begrijpen of te vertrouwen. Je gedrag verandert hierdoor en de mensen om je heen merken dat er iets aan de hand is.
Een psychose hangt niet af van één oorzaak. We weten in ieder geval dat er te veel van het stofje dopamine in de hersenen aanwezig is. Wanneer schizofrenie in de familie voorkomt, heb je ook een grotere kans om een psychose te ontwikkelen. Verder is het risico groter wanneer er sprake is van een syndroom, maar ook andere zaken kunnen een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld problemen rondom de geboorte, trauma op jonge leeftijd of drugsgebruik.
De belangrijkste klachten
Als je een psychose meemaakt, heb je ervaringen die bijzonder en indrukwekkend zijn. Een psychose ontstaat niet zomaar. Het gedrag verandert vaak als eerste:
- minder goed kunnen concentreren
- slaapproblemen
- plezier en interesse nemen af
- sneller boos worden
- angstige gevoelens
- minder sociale contacten
- achterdochtige ideeën hebben
- minder helder kunnen nadenken
Wanneer de bovenstaande klachten overgaan naar een psychose, dan heb je last van een of meerdere onderstaande verschijnselen:
Wanen
Je hebt een sterke overtuiging die anderen niet ervaren. Bijvoorbeeld: je denkt dat je achtervolgt wordt of dat je een heel belangrijk persoon bent of dat mensen samenzweren tegen jou. Hierdoor word je vaak ook erg achterdochtig en angstig.
Hallucinaties
Je hoort, ziet, voelt of ruikt dingen die andere mensen niet zo ervaren.
Desorganisatie
Je bent verward in denken, voelen en doen. Dingen die normaal goed gingen, zoals het huishouden en de financiën lukken niet meer.
Wanneer je van bovenstaande klachten last hebt en daardoor niet goed meer kunt functioneren op het werk of de school en in het sociale leven, kan je huisarts je doorverwijzen naar de ggz.
Paul Ik ben open over mijn bipolaire stoornis, het helpt me om het te accepteren
Hulp bij psychose
Wanneer de klachten zo ernstig zijn dat de huisarts je verwijst naar Reinier van Arkel zijn er verschillende therapievormen mogelijk. Soms helpen we je het beste met persoonlijke gesprekken. Maar het kan ook zijn dat een behandeling samen met de mensen direct om jou heen beter bij jouw situatie past. Deze gesprekken vinden meestal plaats op een locatie van Reinier van Arkel in een spreekkamer of groepskamer.
Bij een ernstige psychose kan de behandeling ook bij je thuis of in de kliniek plaatsvinden.
Wat kun je zelf doen bij psychose-gevoeligheid
- Blijf in contact met mensen in je omgeving, ook als je je wilt afsluiten voor andere mensen
- Bespreek je ervaringen met iemand die je vertrouwt. Dit kan een familielid of naaste zijn, maar ook je huisarts
- Blijf goed voor jezelf zorgen: goede maaltijden en voldoende slaap zijn belangrijk
- Probeer stress te voorkomen. Overleg met je leidinggevende of studiebegeleider dat je het even rustiger aan doet
- Wees extra voorzichtig met drugs en alcohol. Als je je niet zo goed voelt, kan dit psychotische klachten verergeren
- Vraag om hulp!
Hulp bij milde klachten
Reinier van Arkel biedt gratis online zelfhulpmodules aan. Deze trainingen werken preventief en helpen als je klachten niet te ernstig zijn. Je hoeft niet in behandeling te zijn bij Reinier van Arkel of Ypse.
Ga direct naar online zelfhulp
Informatie over online zorg bij Reinier van Arkel
Aanbod van Ypse
- Voluit leven
Voor als je bewuste keuzes wil maken op basis van wat jij belangrijk vindt en wat jou voldoening geeft - E-health
Verschillende online modules die onder begeleiding doorlopen kunnen worden
Als je ondersteuning wilt bij het omgaan met je klachten, maak dan een afspraak met je huisarts.
Gespreksbehandelingen en medicijnen
In de behandeling van een psychose geven we eerst uitleg over de aandoening aan jou en je naasten. Ook kijken we met gespreksbehandelingen (cognitieve gedragstherapie) hoe je het beste kunt omgaan met de wanen en/of hallucinaties. Deze therapie kan in combinatie met medicatie.
Systeemtherapie
Systeemtherapie is een therapievorm die mensen uit de directe omgeving van de cliënt, zoals familie, partner of kinderen, bij de behandeling betrekt. Als betrokkenen op een goede manier met elkaar omgaan en elkaar beter begrijpen, wordt de kans op een terugval kleiner, en kunnen de mensen in de directe omgeving de belasting beter aan.
VIP-team (Vroege Interventie Psychose)
Als je een psychose hebt gehad, kun je aangemeld worden bij het VIP-team. VIP staat voor Vroege Interventie bij Psychose en is erop gericht de psychose zo kort mogelijk te laten duren.
Het VIP-team biedt elke cliënt en zijn familie zorg op maat, van intensieve contacten, soms meerdere keren per week, tot zorg die minder vaak nodig is.
Vaste onderdelen van de behandeling zijn:
- psycho-educatie: uitleg over wat een psychose is en wat je er zelf aan kunt doen
- medicatie
- cognitieve gedragstherapie: je leert onder andere hoe gedrag en gedachten elkaar beïnvloeden
- signaleringsplan maken: hoe kun je symptomen snel herkennen en er zo goed mogelijk naar handelen
Opname in de kliniek
Een opname in de kliniek kan nodig zijn om de behandeling te beginnen, als dit thuis niet goed lukt. De opname kan er ook voor zorgen dat de naastbetrokkenen even minder zorg hebben. Of iemand en diens naasten beschermen tegen bepaalde gevolgen van de psychose.
Lotgenotencontact
Anoiksis is de vereniging voor psychosegevoelige mensen.
Psychosenet is het platform over psychosegevoeligheid, stemming, trauma en herstel. Ervaringsdeskundigen, betrokkenen en professionals hebben een laagdrempelige plek gemaakt met informatie en waar hoop en steun gegeven wordt.
Woon je in Den Bosch of omgeving? Ben je op zoek naar lotgenoten? Ben je een betrokkene? Wil je mensen ontmoeten die hetzelfde meemaken? Mensen om mee te praten, om samen mee te ontdekken hoe je met jouw problemen om kunt gaan? Mensen zoals jij, die hulp zoeken bij elkaar: daarvoor is steunpunt Zelfhulp Den Bosch opgericht. Er zijn al veel zelfhulpgroepen.
Direct contact met een hulpverlener
Heb jij zelf of heeft iemand in jouw omgeving te maken met depressie en wil je persoonlijke hulp of advies? Neem (anoniem) contact op met een van de medewerkers van de hulplijn MIND Korrelatie. Je kunt bellen, chatten, whatsappen of mailen met een van de psychologen of maatschappelijk werkers.
Steun voor familie en naasten
Tips voor naasten
-
Praat wanen en hallucinaties niet weg
Voor Iemand die een psychose meemaakt zijn de wanen en hallucinaties werkelijkheid. Het heeft vaak geen zin om te zeggen dat jij de stemmen niet hoort. Je kunt wel aangeven dat jij het zelf anders ervaart. -
Heb begrip en geduld
Reageer zo rustig mogelijk op iemand die psychotisch is. Sterke emoties werken vaak ongekeerd. Probeer begrip te tonen voor de werkelijkheid van de ander en laat dat ook merken. -
Geef duidelijk je grenzen aan
Gevaarlijk of zeer onaangenaam gedrag moet je altijd blijven begrenzen. Wees duidelijk wat je als familielid of naaste verwacht. -
Verzamel betrouwbare informatie
Zoek meer informatie over psychose, zodat je zo goed mogelijk begrijpt wat er aan de hand is met je partner, familielid of vriend(in). Dit kun je vragen aan de betrokken hulpverleners of opzoeken bij bijvoorbeeld PsychoseNet, een platform over psychosegevoeligheid, stemming, trauma en herstel. https://www.psychosenet.nl/ -
Zoek steun voor jezelf
Het kan zijn dat de zorg om je dierbare je veel moeite kost. Het is belangrijk dat je gevoelens niet opkropt, maar je hart lucht en steun zoekt. Praat over je gevoelens met bijvoorbeeld familieleden of vrienden. Bij MIND Ypsilon kun je als familielid of naaste van iemand met psychosegevoeligheid terecht voor advies, voorlichting, informatie en lotgenotencontact. MIND Ypsilon
Aanbod Ypse
Familieleden en naastengroep
Voor iedereen die een naaste heeft met psychische en/of verslavingsproblemen.
Familie- en betrokkenenraad
De Familie- en betrokkenenraad heeft cursussen en hulpmiddelen ontwikkeld. Je kunt ook aan de familievertrouwenspersoon vragen stellen en om ondersteuning vragen. Kijk bij Familie en naasten voor meer informatie hierover.
Mind naasten centraal
Mind Naasten Centraal ondersteunt familie en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Heb jij in je familie of directe omgeving ook daarmee te maken? Misschien wordt het je soms te veel en ben je op zoek naar hulp? De ervaringsdeskundigheid van Mind Naasten Centraal helpt je weer op weg.